Χαμαιλέοντες

Οικογένεια χερσαίων ερπετών, που περιλαμβάνει περίπου 90 είδη, και υποδιαιρείται σε 4 γένη. Το λεπτό και πιεσμένο στα πλευρά σώμα τους καταλήγει σε μια μακριά ουρά με την οποία στηρίζεται και η οποία δεν αναγεννάται όπως της σαύρας. Τα μεγάλα βολβοειδή μάτια τους, τα οποία προστατεύονται από ένα παχύ κάλυμμα, που φέρει μια σχισμή, η οποία μπορεί να διαστέλλεται και να συστέλλεται, έχουν τη δυνατότητα να περιστρέφονται σε διαφορετικές κατευθύνσεις, ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, γεγονός που διευκολύνει το ζώο στην ανεύρεση της τροφής του (κυρίως έντομα και προνύμφες τους). Οι X. συλλαμβάνουν τη λεία τους με τη μακριά γλώσσα τους, η οποία στο μπροστινό και χοντρότερο τμήμα της καλύπτεται από ένα ιξώδες έκκριμα, που συγκρατεί το χτυπημένο έντομο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα των X. είναι η αλλαγή του χρωματισμού τους, που παλαιότερα αποδιδόταν εσφαλμένα σε προστατευτικούς λόγους προσαρμογής προς το περιβάλλον, ενώ οφείλεται σε νευρικούς ερεθισμούς (από φόβο, θυμό, συνθήκες υγείας) ή από εξωτερικές επιδράσεις: τότε, τα χρωστικά κύτταρα του δέρματος (μαύρα, κίτρινα, κόκκινα κ.ά.) συστέλλονται ή διαστέλλονται προκαλώντας διακυμάνσεις του χρωματισμού. Ο κοινός X. (chamaeleo chamaeleo) έχει μέσο μήκος 26 εκ. (τα μισά είναι η ουρά) και το χρώμα του είναι πράσινο την ημέρα, κιτρινωπό ή λευκωπό το βράδυ και καφέ ή σπανιότερα μαύρο όταν είναι ερεθισμένος ή εκτεθειμένος στις ηλιακές ακτίνες. Έχει, όπως και οι άλλοι X., μεγάλους πνεύμονες, γι’ αυτό, ιδίως όταν είναι θυμωμένος, φουσκώνει. Αναπαράγεται με αβγά, που τα εναποθέτει σε μια τρύπα που ανοίγει το θηλυκό στο έδαφος. Η επώαση διαρκεί 4-10 μήνες, ανάλογα με το κλίμα. Φαίνεται ότι έχει δύο περιόδους νάρκης, θερινή και χειμερία. Απαντάται συχνά στη βόρεια Αφρική, στη νότια Ισπανία και κατά μήκος των μεσογειακών ακτών της Ασίας. Η οικογένεια των χαμαιλεόντων αριθμεί ενενήντα περίπου είδη σε τέσσερα γένη: εδώ, ο χαμαιλέων του Τζάκσον. Τα ερπετά αυτά αλλάζουν χρώμα ανάλογα με τη συγκινησιακή τους κατάσταση και όχι για λόγους προστατευτικού μιμητισμού. Νεογέννητος χαμαιλέοντας (φωτ. ΑΠΕ).